"Ιστορία της Εκπαιδεύσεως , πηγαί"

Γιατί πληρώνεται ο δάσκαλος;

«...άνεσιν και ακολασίαν εν τω σχολείω...
«-Ακούστε εμέ να σας πω! Να μην ανοίγετε χαρτί!.. Να μην ακούτε το δάσκαλο! Να μη φοβάστε τς πατεράδες σας!... Να δέρνετε τς μανάδες σας!...Ούτως ηγόρευε προς θορυβώδη όμιλον δεκαετών και δωδεκαετών παιδίων, αναβάς επί του τελευταίου θρανίου του απωτάτου από της δασκαλοκαθέδρας, ο Γιαννιός ο Βρυκολακάκης, είς των μεγαλυτέρων μαθητών. Εφοίτα από επταετίας και ήτο ήδη δεκαπενταετής, αλλά μόλις είχε μάθει να διαβάζη συλλαβιστά...».

«...Το σκολείο... δεν έγινε για να μαθαίνουν τα παιδιά γράμματα... Εγινε για να μαζώνουνται οι κλήρες, τα παλιόπαιδα, τα διαβολόπουλα. Πώς μπορεί, το λοιπόν ένας γονιός να τα έχη μπελά απ' το πρωί ώς το βράδυ;...

Γιατί πληρώνεται ο δάσκαλος; Για να έχη το βάρος αυτό, να είναι οι γονιοί ήσυχοι... Ας τρώνε τα θρανία, που είναι ξύλινα, ας τρώνε τους πίνακας και τα χαρτιά τους, τους τοίχους και το πάτωμα, για να είναι οι νοικοκυραίοι ησυχώτεροι...»

«... ο διδάσκαλος δεν είχεν όρεξιν ν' αντείπη εις ταύτα, αλλ' απλώς αφωσιώθη εις το έργον»...

Αλ. Παπαδιαμάντης: «Η Δασκαλομάννα» έτος 1894