BIA, ΝΕΟΙ, ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ - "Σε ορισμένες μάλιστα περιοχές τείνει να ταυτιστεί πλήρως η βία με κάθε αθλητική δραστηριότητα."

... Οι παρενέργειες της βίας στις αθλητικές διοργανώσεις έχουν τεράστια διείσδυση στις συνειδήσεις τις νέας γενιάς και βρίσκουν πρόσφορο έδαφος στους εφήβους και ειδικότερα στο μαθητικό πληθυσμό κάθε ηλικίας, ιδιαίτερα σε Γυμνάσιο και Λύκειο. Σε ορισμένες μάλιστα περιοχές τείνει να ταυτιστεί πλήρως η βία με κάθε αθλητική δραστηριότητα, είτε μεταξύ σχολείων στο πλαίσιο των σχολικών πρωταθλημάτων είτε και στα εσωτερικά πρωταθλήματα των σχολείων.
Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις που αφορούν περιοχές του Λεκανοπεδίου όπου η βεντέτα των κερκίδων μεταφέρεται και στις συναντήσεις μεταξύ των σχολείων. Έτσι, όταν τυχαίνει να αγωνίζονται σχολεία από τη Καισαριανή και τον Βύρωνα έχουμε μονίμως επεισόδια, ενίοτε σοβαρότατα. Το ίδιο συμβαίνει μεταξύ Ζωγράφου και Καισαριανής, Πετρούπολης - Περιστερίου, Νίκαιας - Κορυδαλλού, κοκ. Το ίδιο συμβαίνει και μεταξύ των σχολείων Βόλου - Λάρισας, Άρτας - Αγρινίου, στη Θεσσαλονίκη, Κρήτη και σχεδόν σε όλη τη χώρα. Αιτία των φαινομένων βίας αποτελούν οι «άλυτοι λογαριασμοί τιμής» από τους αγώνες των πρωταθλημάτων μεταξύ των ομάδων και κυρίως αυτών του επαγγελματικού ποδοσφαίρου.

Το γεγονός ότι συμπλέκονται νέοι που δεν γνωρίζονται μεταξύ τους αποδεικνύει εν μέρει αλλά σαφώς, πως η διαφορά που τους σπρώχνει στη συμπλοκή δεν είναι καθόλου δική τους υπόθεση. Από την άποψη αυτή η εμφύτευση στις συνειδήσεις του μαθητικού πληθυσμού βίαιων συμπεριφορών για θέματα που δεν τους αφορούν άμεσα και η εύκολη διολίσθηση σε βίαιες συμπεριφορές μέσω του αθλητισμού αποκτά επικίνδυνα χαρακτηριστικά για το μέλλον τους και δεν συνάδουν σε καμία περίπτωση με τον λεγόμενο πολιτισμό των ευρωπαϊκών κρατών ούτε και με τις δημοκρατικές παραδόσεις του λαού μας. Η διόγκωση μάλιστα των φαινομένων βίας το τελευταίο διάστημα και η έξαρση των κρουσμάτων βίας στον μαθητικό πληθυσμό με αφορμή αθλητικές συναντήσεις δείχνει πως η κυβέρνηση και οι αρμόδιοι κοινωνικοί και κρατικοί φορείς δεν έχουν συνειδητοποιήσει το πρόβλημα.

Το ΥΠΕΠΘ γνωρίζοντας από χρόνια τα περιστατικά πέταξε το μπαλάκι στους διευθυντές των σχολείων τονίζοντας πως αυτοί έχουν την ευθύνη σε περίπτωση επεισοδίων. Οι διευθυντές με τη σειρά τους προκειμένου να αποφύγουν την ευθύνη ή δεν επιτρέπουν τη συμμετοχή των σχολείων ή μεταβιβάζουν την ευθύνη στους γονείς και τους καθηγητές φυσικής αγωγής. Συνήθως οι γυμναστές λόγω και της ειδικής σχέσης που έχουν με τους μαθητές συχνά αναλαμβάνουν την ευθύνη και μεταφέρουν τους μαθητές στους αγωνιστικούς χώρους κυριολεκτικά «επί ξύλου κρεμάμενοι» και με απίστευτο προσωπικό ρίσκο.
Τα αρμόδια γραφεία φυσικής αγωγής προκειμένου να αποφύγουν παρατράγουδα, απαγορεύουν τη μετακίνηση φιλάθλων μαθητών για τον φόβο των επεισοδίων, όμως, είναι μάλλον αδύνατο να το πετύχουν, ειδικά όταν πρόκειται για τελικές φάσεις ή για αγώνες με τον «εχθρό». Φυσικά, όταν η ομάδα των φιλάθλων μαθητών συγκροτηθεί τότε είναι εύκολο να μιμηθεί αυτό που έχει συνηθίσει να βλέπει στο γήπεδο και υιοθετεί πλήρως τη συμπεριφορά του χουλιγκανισμού. Τότε κανείς συνοδός καθηγητής, κανείς προϊστάμενος και κανείς νόμος ή απειλή δεν μπορεί να τους σταματήσει.

Μια άλλη περίπτωση που γεννά φαινόμενα βίας στις αθλητικές διοργανώσεις των σχολείων αφορά το ίδιο το σύστημα διοργάνωσης των αγώνων και το έννομο συμφέρουν που έχουν οι νικητές μέσω των προνομίων που το δικομματικό πολιτικό σύστημα μοιράζει.

Το γεγονός αυτό έχει ωθήσει διάφορους επιτήδειους και ιδίως κάποια ιδιωτικά σχολεία, να συγκεντρώνουν στα σχολεία τους, είτε με παροχή υποτροφιών είτε με το αζημίωτο, τους καλύτερους κατά άθλημα μαθητές και να διεκδικούν το πρωτάθλημα. Στο παιγνίδι αυτό ακολουθούν εσχάτως και τα δημόσια αθλητικά σχολεία, την ευθύνη των οποίων φέρουν οι προϊστάμενοι των γραφείων φυσικής αγωγής που διορίζονται από την κυβέρνηση. Ακόμη στο παιγνίδι του ανταγωνισμού παρασύρονται και διάφοροι «θερμόαιμοι» γυμναστές και διευθυντές, συχνά υπό την πίεση των ενδιαφερόμενων γονέων. Ως αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης τα τελευταία χρόνια βλέπουμε στους τελικούς των ομαδικών αθλημάτων σχεδόν τα ίδια σχολεία και ανελλιπώς τα εκπαιδευτήρια Μαντουλίδη εναλλάξ με το Αριστοτέλειο στη Θεσσαλονίκη και το Αθλητικό του Βύρωνα από την Αθήνα (μπάσκετ). Είναι μάλιστα κατά 99% το αποτέλεσμα προδιαγεγραμμένο. Συνεπώς όλοι πλέον διερωτώνται ποιος ο λόγος να γίνεται ένα τέτοιο πρωτάθλημα, να ξοδεύονται χρήματα και να χάνονται ώρες μαθημάτων. Το χειρότερο απʼ όλα είναι ότι οι υπόλοιποι μαθητές με την παραμικρή ευκαιρία εναντιώνονται στους συμμαθητές τους, των σχολείων που διεκδικούν την πρόκριση σε τελικούς θεωρώντας ότι το παιγνίδι είναι εκ των προτέρων στημένο!! Έτσι είχαμε πρόσφατα επεισόδια στα παιγνίδι της Γʼ Φάσης του μπάσκετ μεταξύ προπονητών, συμπλοκές μεταξύ μαθητών σε νοκ-άουτ αγώνες κ.λπ.

Ακόμη και αυτό το σύστημα της Αʼ φάσης παραμένει εδώ και 20 χρόνια το ίδιο με αποτέλεσμα, να αγωνίζονται τα ίδια σχολεία μεταξύ τους και εύκολα να αναπτύσσουν βεντέτα.
Σήμερα είναι αναγκαίο όσο ποτέ να αλλάξουν τα πάντα στη Φυσική αγωγή στην εκπαίδευση. Είναι αναγκαία η αναδιοργάνωση των πρωταθλημάτων, ο περιορισμός των προνομίων και η αντιμετώπιση των φαινομένων αθλητικού τύπου βίας ως πρόβλημα παιδείας που πρώτιστα θα αφορά τα ίδια τα σχολεία και τους εκπαιδευτικούς. Στα σχολεία, η διαπαιδαγώγηση των παιδιών πρέπει να αγγίζει και το πρόβλημα των βίαιων, εισαγόμενων από τα σπορ, συμπεριφορών, ένα πρόβλημα για το οποίο η εκπαιδευτική κοινότητα δεν μπορεί να σφυρίζει κλέφτικα.

Κώστας ΑΛΕΞΙΟΥ εκπαιδευτικός,