Ιστορικές "διάρκειες"

Του Βασίλη Κρεμμυδά

Η Ιστορία δεν κινείται πάντοτε και σε όλες τις περιπτώσεις με την ίδια ταχύτητα· μας τα έχει πει, πριν από χρόνια, ο F. Βrandel: όρισε τις διάρκειες γεγονότων και φαινομένων σε βραχεία, μέση και μακρά. Οι συνέπειες του μεγάλου γεγονότος των νεώτερων χρόνων, της αποικιοκρατίας, ασφαλώς ανήκουν στη μακρά διάρκεια· λειτουργούν, δρουν δηλαδή βραδυφλεγώς. Αυτό σημαίνει ότι με όλα όσα βλέπουμε σήμερα στη Γάζα και κάθε λίγο σε χώρες της Αφρικής, με την αποικιοκρατία δεν έχουμε τελειώσει ακόμη· επί της ουσίας. Αυτός είναι ο λόγος που χρησιμοποίησα τις «διάρκειες» του F. Βrandel: αντιλαμβάνομαι ότι το δράμα της Μέσης, λεγόμενης, Ανατολής, οφείλεται στις τεχνητές καταστάσεις που κληρονόμησαν οι ντόπιοι· τεχνητές καταστάσεις από τη χάραξη των συνόρων μέχρι την ανάμειξη φυλών και εθνών στο ίδιο κράτος, στην ίδια διοικητική μονάδα· άφησαν οι αποικιοκράτες φεύγοντας τα σπέρματα του πολέμου.
Ίσως, για να προκύψει κάποια διαφορετική επέμβαση, κάποιος μετααποικιακός ρόλος γι΄ αυτούς. Υπάρχει όμως κάτι που αποδείχθηκε χειρότερο. Οι αποικιακές χώρες, εγκαταλείποντας τις αποικίες τους, «ανέθεσαν» στις ΗΠΑ να συνεχίσουν το έργο τους με άλλο τρόπο. Ο νέος «αφέντης», ο σύμμαχος, όπως θέλουν οι ίδιες να τις χαρακτηρίζουν, είναι ο νέος αποικιοκράτης. Σκοπός τους, ο ίδιος, όπως των πραγματικών αποικιοκρατών: η εκμετάλλευση ή τουλάχιστον ο απόλυτος έλεγχος των πηγών πλούτου κάθε χώρας- πρώην αποικίας. Αυτό με όλους τους τρόπους, από τον απλούστερο, ίσως, και τον λιγότερο οδυνηρό, που είναι οι επεμβάσεις στον σχηματισμό κυβερνήσεων έως την πρόκληση καταστροφών και αιματοχυσίας. Το τελευταίο οι ΗΠΑ το πετυχαίνουν πάλι με πολλούς τρόπους· είτε επεμβαίνοντας οι ίδιες και προκαλώντας απίστευτες καταστροφές και τρομακτική αιματοχυσία στον ξένο τόπο, όπως πρόσφατα στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ, είτε εκφράζοντας την ικανοποίησή τους - και προσφέροντας υλική ενίσχυση- σε χώρες «δικές» τους που κάνουν το ίδιο, όπως τώρα, και λίγο παλαιότερα το Ισραήλ εναντίον Λιβάνου, Παλαιστίνης κ.λπ., είτε ακόμη ευνοώντας εμφυλίους πολέμους, ενδοφυλετικούς μάλλον κυρίως σε χώρες (πρώην αποικίες, όλες) της Αφρικής. Αναδεικνύονται έτσι σε παγκόσμιο χωροφύλακα (!) είναι σωστά ειπωμένο. Βέβαια, όλα αυτά πάντοτε με ένα πρόσχημα· τα τελευταία χρόνια είναι η τρομοκρατία που οι ΗΠΑ με την πολιτική τους έχουν φροντίσει να την ενισχύσουν και να της προσφέρουν λαϊκή συμπάθεια. Και το Ισραήλ τους τρομοκράτες της Χαμάς πολεμάει «λησμονώντας» ότι η Χαμάς είναι η επίσημη, εκλεγμένη, δηλαδή νόμιμη κυβέρνηση των Παλαιστινίων, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, αφού κράτος παλαιστινιακό δεν υπάρχει. Η περίπτωση των Παλαιστινίων θυμίζει σε μας τους χαρακτηρισμούς της Επανάστασης του 1821, τότε, από το οθωμανικό κράτος: ανταρσία, αποστασία, αναρχία- ο όρος τρομοκρατία δεν υπήρχε ακόμη για να εκφράσει ό,τι ακριβώς γινόταν. Θα με ρωτήσει κάποιος· οι Παλαιστίνιοι κάνουν αυτήν τη στιγμή επανάσταση; Κάποιου τύπου, ναι· αφού η ίδρυση ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους είναι μόνιμο και διαρκές αίτημά τους: κάθε φορά που μοιάζει να ισχυροποιείται το ένοπλο τμήμα τους, ο διεθνής μπαμπούλας της περιοχής, το Ισραήλ, τους προκαλεί πολλά θύματα, με πολεμικές επιχειρήσεις· προκαλεί απέραντη δυστυχία. Αυτήν τη φορά είναι η χειρότερη· σε θύματα και υλικές καταστροφές. Στην ιστορία των πολέμων ξέρουμε ότι από τον επιτιθέμενο γίνεται προσπάθεια για όσο το δυνατόν λιγότερα θύματα από τον άμαχο, δηλαδή άοπλο, και επομένως ακίνδυνο απέναντι σε πανίσχυρες πολεμικές μηχανές πληθυσμό· ιδιαίτερα, γίνεται προσπάθεια να προφυλαχθούν τα παιδιά. Ακόμη και από τη ναζιστική Γερμανία έγινε τέτοια προσπάθεια. Στην τωρινή περίπτωση της Γάζας έγινε το ακριβώς αντίθετο: όταν στους 1.300 νεκρούς, οι 400 είναι παιδιά, βρισκόμαστε μπροστά σε ένα έγκλημα που ο χαρακτηρισμός του ως απάνθρωπου κυνισμού είναι εξαιρετικά ήπιος. Γενικότερα, όμως, στα χρόνια της ασύστολα και ασύδοτα νεοφιλελεύθερης Αμερικής, το πρώτο που περιφρονείται και γι΄ αυτό δολοφονείται είναι η αξία άνθρωπος· αυτή η χώρα με το συγκεκριμένο καθεστώς έχει καταργήσει, έχει δολοφονήσει καλύτερα, όλες τις κοινωνικές αξίες που παρήγαγε κατά τους τελευταίους αιώνες ο ευρωπαϊκός πολιτισμός· τις κοινωνικές αξίες που οδήγησαν την Ευρώπη στην εκπληκτική ανάπτυξη που γνωρίσαμε και μεις· σε εκπληκτική, σε εκρηκτική ανάπτυξη οδήγησαν και την Αμερική· αυτή είναι όμως που οργάνωσε συστηματικά τη δολοφονία τους.
Στα χρόνια της ασύστολα και ασύδοτα νεοφιλελεύθερης Αμερικής, το πρώτο που περιφρονείται και γι΄ αυτό δολοφονείται είναι η αξία άνθρωπος.

Ο Βασίλης Κρεμμυδάς είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου ΑΘ

ΤΑ ΝΕΑ [ ΤΡΙΤΗ ΑΠΟΨΗ ] Ολοκληρώνεται το έγκλημα