Η οργή των δεκαπεντάχρονων
Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΤΣΙΑΚΑΛΟΥ*
Τα δεκαπεντάχρονα αγόρια και κορίτσια, που με τις αυθόρμητες διαδηλώσεις τους συγκλόνισαν ολόκληρη τη χώρα, γυρίζουν πάλι στα μαθήματά τους, ίσως στις καφετέριές τους, και ασφαλώς στο Διαδίκτυο για να ανταλλάξουν τις πρόσφατες εμπειρίες τους. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι τις επόμενες ημέρες θα μείνουν μακριά από τις ειδικά οργανωμένες συγκεντρώσεις των κομμάτων και των νεολαιών τους και ότι όπως ξάφνιασαν με το μαχητικό πολιτικό ξέσπασμά τους έτσι θα απογοητεύσουν κι όσους ελπίζουν στη «στρατολόγησή» τους. Αυτή είναι η γενιά των δεκαπεντάρηδων: απροσδιόριστη και απρόβλεπτη για όσους θέλουν να την καταλάβουν με τα κριτήρια της δικής τους εποχής.
Οι δεκαπεντάχρονοι των τελευταίων ετών χλευάστηκαν επανειλημμένα για τα «ρηχά» ινδάλματά τους και χαρακτηρίστηκαν, απαξιωτικά, ως μια εγωιστική γενιά που ενδιαφέρεται μόνο για την ψυχαγωγία και την προσωπική επιτυχία. Ακόμη και οι ειδικοί επιστήμονες δυσκολεύονται να δουν σωστά τα ιδιαίτερα στοιχεία τους και να κατανοήσουν, π.χ., τη σημασία που έχει για τη συμπεριφορά τους η υψηλή θέση της «αυτονομίας» και της «αυθεντικότητας» στο σύστημα αξιών τους και η συνακόλουθη πλήρης απαξίωση των «δήθεν» και των υποκριτών σε οποιονδήποτε τομέα. Δυσκολεύονται επίσης πολλοί να αντιληφθούν ότι τα «ατομικά κοκτέιλ αξιών», που χαρακτηρίζουν αυτή τη γενιά, δεν είναι αντιφατικά και εγωιστικά, αλλά αποτελούν τη στρατηγική παιδιών που ενηλικιώνονται σ' έναν κόσμο αφάνταστου πλούτου και, ταυτόχρονα, βρίσκονται αντιμέτωπα με μια απόλυτη και γενικευμένη ανασφάλεια για το μέλλον -αλλά και για το παρόν, όπως έδειξε η δολοφονία του Αλέξανδρου. Οσοι δεν τα κατάλαβαν αυτά έγκαιρα, ξαφνιάστηκαν από την πρόσφατη εξέγερση και τις μορφές της, και κυρίως δεν αντιλήφθηκαν ότι η καταφυγή τους στον παλιό αυτάρεσκο πατερναλιστικό λόγο ήταν αυτή που προκαλούσε στους νέους αντιδράσεις με τεράστιο πια κόστος. Αυτό βιώσαμε αυτές τις μέρες.
Θα έπρεπε να είναι αυτονόητο σε μια δημοκρατική κοινωνία ότι η δολοφονία ενός δεκαπεντάχρονου από το όργανο ενός κράτους, που περιφρονεί τους πολίτες και βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με τις προσδοκίες και τα αισθήματά τους, δεν επιτρέπεται απλώς να συγκινεί τους ανθρώπους, αλλά πρέπει να συνταράσσει, με την κυριολεκτική έννοια της λέξης, το ίδιο το κράτος. Τις τελευταίες ημέρες διαπιστώσαμε ότι αυτό το αυτονόητο κοινωνικό και άκρως πολιτικό καθήκον το επιτέλεσε, όχι τυχαία, κυρίως η γενιά των δεκαπεντάχρονων αγοριών και κοριτσιών -χωρίς να το έχει διδαχτεί στα σχολεία και στα φροντιστήρια. Ηταν αποτέλεσμα του δικού της συστήματος αξιών, που δεν επιτρέπει να μειώνεται και να εξασθενίζει η οργή από συμβατικές διαδικασίες συμψηφισμού.
Αυτό είναι πράγματι κάτι καινούργιο. Και όλα τα δεδομένα δείχνουν ότι είναι πια πολύ πιθανόν τα επόμενα χρόνια να ζήσουμε την ενηλικίωση μιας γενιάς που, αντίθετα με ό,τι συνέβαινε παλιότερα, δεν θα απομακρυνθεί από τις αξίες και τις συμπεριφορές της νεανικής της ηλικίας. Με ό,τι αυτό σημαίνει για το μέλλον.
* Ο Γιώργος Τσιάκαλος είναι καθηγητής και πρόεδρος του Παιδαγωγικού Τμήματος του ΑΠΘ.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 13/12/2008
Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΤΣΙΑΚΑΛΟΥ*
Τα δεκαπεντάχρονα αγόρια και κορίτσια, που με τις αυθόρμητες διαδηλώσεις τους συγκλόνισαν ολόκληρη τη χώρα, γυρίζουν πάλι στα μαθήματά τους, ίσως στις καφετέριές τους, και ασφαλώς στο Διαδίκτυο για να ανταλλάξουν τις πρόσφατες εμπειρίες τους. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι τις επόμενες ημέρες θα μείνουν μακριά από τις ειδικά οργανωμένες συγκεντρώσεις των κομμάτων και των νεολαιών τους και ότι όπως ξάφνιασαν με το μαχητικό πολιτικό ξέσπασμά τους έτσι θα απογοητεύσουν κι όσους ελπίζουν στη «στρατολόγησή» τους. Αυτή είναι η γενιά των δεκαπεντάρηδων: απροσδιόριστη και απρόβλεπτη για όσους θέλουν να την καταλάβουν με τα κριτήρια της δικής τους εποχής.
Οι δεκαπεντάχρονοι των τελευταίων ετών χλευάστηκαν επανειλημμένα για τα «ρηχά» ινδάλματά τους και χαρακτηρίστηκαν, απαξιωτικά, ως μια εγωιστική γενιά που ενδιαφέρεται μόνο για την ψυχαγωγία και την προσωπική επιτυχία. Ακόμη και οι ειδικοί επιστήμονες δυσκολεύονται να δουν σωστά τα ιδιαίτερα στοιχεία τους και να κατανοήσουν, π.χ., τη σημασία που έχει για τη συμπεριφορά τους η υψηλή θέση της «αυτονομίας» και της «αυθεντικότητας» στο σύστημα αξιών τους και η συνακόλουθη πλήρης απαξίωση των «δήθεν» και των υποκριτών σε οποιονδήποτε τομέα. Δυσκολεύονται επίσης πολλοί να αντιληφθούν ότι τα «ατομικά κοκτέιλ αξιών», που χαρακτηρίζουν αυτή τη γενιά, δεν είναι αντιφατικά και εγωιστικά, αλλά αποτελούν τη στρατηγική παιδιών που ενηλικιώνονται σ' έναν κόσμο αφάνταστου πλούτου και, ταυτόχρονα, βρίσκονται αντιμέτωπα με μια απόλυτη και γενικευμένη ανασφάλεια για το μέλλον -αλλά και για το παρόν, όπως έδειξε η δολοφονία του Αλέξανδρου. Οσοι δεν τα κατάλαβαν αυτά έγκαιρα, ξαφνιάστηκαν από την πρόσφατη εξέγερση και τις μορφές της, και κυρίως δεν αντιλήφθηκαν ότι η καταφυγή τους στον παλιό αυτάρεσκο πατερναλιστικό λόγο ήταν αυτή που προκαλούσε στους νέους αντιδράσεις με τεράστιο πια κόστος. Αυτό βιώσαμε αυτές τις μέρες.
Θα έπρεπε να είναι αυτονόητο σε μια δημοκρατική κοινωνία ότι η δολοφονία ενός δεκαπεντάχρονου από το όργανο ενός κράτους, που περιφρονεί τους πολίτες και βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με τις προσδοκίες και τα αισθήματά τους, δεν επιτρέπεται απλώς να συγκινεί τους ανθρώπους, αλλά πρέπει να συνταράσσει, με την κυριολεκτική έννοια της λέξης, το ίδιο το κράτος. Τις τελευταίες ημέρες διαπιστώσαμε ότι αυτό το αυτονόητο κοινωνικό και άκρως πολιτικό καθήκον το επιτέλεσε, όχι τυχαία, κυρίως η γενιά των δεκαπεντάχρονων αγοριών και κοριτσιών -χωρίς να το έχει διδαχτεί στα σχολεία και στα φροντιστήρια. Ηταν αποτέλεσμα του δικού της συστήματος αξιών, που δεν επιτρέπει να μειώνεται και να εξασθενίζει η οργή από συμβατικές διαδικασίες συμψηφισμού.
Αυτό είναι πράγματι κάτι καινούργιο. Και όλα τα δεδομένα δείχνουν ότι είναι πια πολύ πιθανόν τα επόμενα χρόνια να ζήσουμε την ενηλικίωση μιας γενιάς που, αντίθετα με ό,τι συνέβαινε παλιότερα, δεν θα απομακρυνθεί από τις αξίες και τις συμπεριφορές της νεανικής της ηλικίας. Με ό,τι αυτό σημαίνει για το μέλλον.
* Ο Γιώργος Τσιάκαλος είναι καθηγητής και πρόεδρος του Παιδαγωγικού Τμήματος του ΑΠΘ.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 13/12/2008
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου