4η πηγή Ιστορία Κύπρου Περίοδος δικοινοτικών ταραραχών 1964

5 Ιουνίου 1964
Επιστολή του Αμερικανού προέδρου Λίντον Τζόνσον προς τον πρωθυπουργό της Τουρκίας Ισμέτ Ινονού:
«Πολύ με ανησύχησε η πληροφορία, ότι η Τουρκική Κυβέρνηση σκέπτεται να παρέμβει στρατιωτικά και να καταλάβει τμήμα της Κύπρου. Επιθυμώ να τονίσω φιλικότατα και ελικρινέστατα ότι η Τουρκία έχει την υποχρέωση πριν λάβει μια τέτοια απόφαση, που θα έχει τεράστιες συνέπειες, να μας συμβουλεύεται εκ των προτέρων. Ο πρεσβευτής Χέαρ μας πληροφόρησε, ότι έχετε αναβάλει την απόφασή σας για μερικές ώρες, για να πληροφορηθείτε τις απόψεις μας.
Σας ρωτώ προσωπικά, πιστεύετε ότι αρμόζει στην Κυβέρνησή σας να επιδώσει σε ένα σύμμαχό σας, ο οποίος παρέχει στη χώρα σας επί τόσα χρόνια μια τόσο σταθερή υποστήριξη - όπως είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες – ένα τελεσίγραφο; ...»
Σας προτρέπω πριν προχωρήσετε σε μια τέτοια ενέργεια να διαβουλευτείτε πλήρως με τις ΗΠΑ. Πιστεύετε ότι μια τέτοια τουρκική παρέμβαση είναι επιτρεπτή από τις πρόνοιες της Συνθήκης Εγγύησης του 1960. Σας επισημαίνω ότι η τουρκική αυτή παρέμβαση θα υποστήριζε την προσπάθεια των Τκυπρίων ηγετών να διχοτομήσουν το Νησί, πράγμα που, ειδικά, αποκλείεται από την Συνθήκη Εγγύησης. Επιπλέον η Συνθήκη αυτή απαιτεί διαβουλεύσεις μεταξύ των Εγγυητριών δυνάμεων. Οι ΗΠΑ πιστεύουν ότι οι δυνατότητες τέτοιων διαβουλεύσεων δεν έχουν εξαντληθεί ... μια Τουρκική επέμβαση στην Κύπρο θα οδηγούσε σε μια πολεμική σύρραξη των τουρκικών και των ελληνικών δυνάμεων, γεγονός που πρέπει να θεωρείται αδιανόητο».
… Επιπλέον μια στρατιωτική επέμβαση της Τουρκίας στην Κύπρο θα μπορούσε να εμπλέξει απευθείας τη Σοβιετική Ενωση ...
Περαιτέρω όλα τα μέλη των Ηνωμένων εθνών θα αντιδράσουν οξύτατα σε μια μονομερή ενέργεια της Τουρκίας , που θα αψηφούσε τις προσπάθειες των Η.Ε και θα κατέστρεφε κάθε προοπτική ...
... (επιπρόσθετα) βάσει της διμερούς συμφωνίας στρατιωτικής βοήθειας Ηνωμένων Πολιτειών –Τουρκίας, η κυβέρνησης σας πρέπει να εξασφαλίσει την συγκατέθεση των ΗΠΑ προκειμένου να χρησιμοποιήσει τον οπλισμό που σας δίνουμε ... Οι ΗΠΑ δεν μπορούν να συμφωνήσουν ότι το στρατιωτικό υλικό που σας παρέχουν, θα μπορούσε κάτω από τις παρούσες συνθήκες να χρησιμοποιηθεί για μια τουρκική εισβολή στην Κύπρο.
(Από την άλλη) Δεν προτιθέμεθα να υποστηρίξουμε λύση του κυπριακού που θα έθετε σε κίνδυνο την Τουρκοκυπριακή κοινότητα. Επιθυμώ να σας διαβεβαιώσω ότι ενδιαφερόμεθα σοβαρά για τα συμφέροντα της Τουρκίας και των Τουρκοκυπρίων. ...»