Aνάγκη από εκπαιδευτικούς που σκέφτονται ελεύθερα

Η δύσκολη υπόθεση της σχολικής ιστορίας



Για την σχέση πολιτικής, δημοσιογραφίας και εκπαίδευσης με αφορμή την καταγγελία της Ε.Λ.Μ.Ε. Σερρών (28/4/2009) για δίωξη εκπαιδευτικού που δίδασκε σε Γυμνάσιο το μάθημα της Ιστορίας και δημοσιεύματα στον Ριζοσπάστη. Σχετικά βλ. http://www.alfavita.gr/anakoinoseis/ank12_5_9_1042.php και
http://www2.rizospastis.gr/story.do?id=5044622&publDate=16/4/2009

"ΕΝΩΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΩΝ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
ΝΟΜΟΥ ΣΕΡΡΩΝ

Προς: 1.Tον Πρόεδρο του Ελληνικού Κοινοβουλίου 2. Tην ΟΛΜΕ

Πειθαρχικό αδίκημα η ελευθερία γνώμης του καθηγητή

Το Δ.Σ της ΕΛΜΕ Σερρών καταγγέλλει τη φασιστικού τύπου εισβολή στο 3ο Γυμνάσιο Σερρών του βουλευτή του ΛΑΟΣ Ηλία Πολατίδη και του Γραμματέα του πολιτικού του γραφείου, Μανόλη Κουκουβάτσιου. Ο κύριος βουλευτής, επικαλούμενος ανώνυμες καταγγελίες γονέων προς τον ίδιο, απαίτησε απ’ τον Διευθυντή του σχολείου να καλέσει ενώπιόν του την καθηγήτρια της Ιστορίας, για να δώσει εξηγήσεις σ΄ αυτόν επί του περιεχομένου της διδασκαλίας της για το μάθημα του φασισμού. Απαίτησε μάλιστα να μπει και στην τάξη, για να δει τους μαθητές.
Χαιρετίζουμε τη θαραλλέα και αξιοπρεπή στάση της συναδέλφου, επειδή παρά την αμηχανία του Διευθυντή μπροστά στο πρωτοφανές αυτό περιστατικό:
· Υπερασπίστηκε το δικαίωμά της να μην απαντά σε ανώνυμες καταγγελίες και απαίτησε να αποκαλυφθούν τα ονόματα των γονέων και των παιδιών για να συζητήσει μαζί τους.
· Υπερασπίστηκε το δικαίωμά της να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις της επί του σχολικού μαθήματος, δημιουργώντας γόνιμο προβληματισμό στους μαθητές της.
· Στη συνέχεια αρνήθηκε να υποκύψει σε υποδείξεις « καλοθελητών» του τύπου «επισκεφθείτε το βουλευτή στο γραφείο του, για να λήξει η διένεξη».
Διαμαρτυρόμαστε για τη στάση του προϊσταμένου της εκπαίδευσης, ο οποίος αντί να αποτελεί τείχος προστασίας της εκπαιδευτικής κοινότητας, ύστερα από γραπτή καταγγελία του βουλευτή με ανυπόστατες κατηγορίες ανώνυμων γονέων, όρισε προκαταρκτική διαδικασία για ένορκη διοικητική εξέταση, κι έτσι κατέστησε ένοχη τη συνάδελφο για τον τρόπο που έκανε το μάθημά της και για τη στάση της απέναντι στο βουλευτή.(...)"
Οι διώξεις σε βάρος εκπαιδευτικών που εργάζονται με μεράκι, θάρρος και ευθύνη είναι παλιά υπόθεση και πολλά σχετικά θα είχε να αναφέρει κάποιος ειδικός στην ι-στορία της εκπαίδευσης, ιδιαίτερα αναφορικά με την Ελλάδα.
Το πρόβλημα γίνεται δυσκολότερο στη διδασκαλία του μαθήματος της Ιστορίας, διότι η πολυφωνία, η διαφωνία, η τεκμηριωμένη επιχειρηματολογία, η έλλογη αντι-παράθεση και η κριτική αποτελούν αναπόσπαστα μέρη του ιστορικού λόγου. Μόνο έτσι προάγεται η ανάπτυξη της ιστορικής σκέψης και συνείδησης, η ολόπλευρη ανά-πτυξη της προσωπικότητας, η υπευθυνότητα των σημερινών μαθητών και αυριανών πολιτών, κατά συνέπεια και η ποιότητα της κοινωνίας μέσα στην οποία καλούνται να δράσουν.
Όταν όμως διώκονται εκπαιδευτικοί που προσφέρουν τέτοιας υψηλής ποιότητας υπηρεσίες, ενώ σέβονται ταυτόχρονα το δικαίωμα της διαφωνίας και της διαφοράς, τότε, κανένα μεταρρυθμιστικό σχέδιο της δημόσιας ελληνικής εκπαίδευσης δεν πρό-κειται να ευδοκιμήσει. Αν η πολιτεία επιθυμεί την εύρυθμη λειτουργία των σχολείων, χρειάζεται –προπάντων– να προστατέψει τα στελέχη τους / της από κάθε είδους αυ-θαίρετες παρεμβάσεις άσχετων με το εκπαιδευτικό λειτούργημα.
Ωστόσο, τα παραπάνω δεν σημαίνουν ότι οι εκπαιδευτικοί μπορούν να δρουν α-νεξέλεγκτα. Κάθε άλλο. Προϋποτίθενται: η παιδαγωγική ευθύνη, η επιστημονική ε-πάρκεια, η σαφής οριοθέτηση των προσωπικών απόψεων, οι καθαρές αποστάσεις από κάθε μορφή προσηλυτισμού, η ανοικτή σχολική τάξη, η διαφάνεια της μαθησιακής διαδικασίας και η ανατροφοδότηση που αποσκοπεί στην βελτίωσή της. Οι εκπαιδευ-τικοί που σκέφτονται ελεύθερα και επιστημονικά δεν ασκούν προπαγάνδα, αντίθετα, βοηθούν στην καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και στην ανάπτυξη της ιστορικής συ-νείδησης των μαθητών τους. Δεν φοβούνται την αλήθεια και αποφεύγουν τις στρε-βλώσεις, τις αποσιωπήσεις και τις επιλεκτικές, δηλαδή μεροληπτικές, ερμηνείες των ιστορικών γεγονότων. Αυτά δεν αφορούν την εκπαίδευση, αλλά την πολιτική με την στενή της, μικροκομματική έννοια.
Οποιοσδήποτε έλεγχος μπορεί να γίνει μόνο από αρμόδια όργανα, «συμβουλευτι-κά» και με βάση τον ισότιμο διάλογο. Δεν μπορεί να γίνει με (ένορκες ή μη) διοικη-τικές «εξετάσεις» και αστυνομευτικές, λογοκριτικές ή διωκτικές διαδικασίες. Δεν μπορεί να γίνει, επίσης, με δημοσιεύματα σε εφημερίδες που στοχοποιούν και στιγ-ματίζουν τους εκπαιδευτικούς, εκμηδενίζοντας όσα παιδαγωγικά οφέλη και μορφωτικά αγαθά προκύπτουν από την άσκηση του δικαιώματος της ελεύθερης γνώμης και έκφρασης. Σε τελική ανάλυση, ο σεβασμός στην ελευθερία του τύπου χρειάζεται να βρει τρόπους συνύπαρξης με την παιδαγωγική ελευθερία, η πολιτική δημοσιογραφία με την εκπαίδευση, η ιστορία στον δημόσιο χώρο με το σχολικό μάθημα της Ιστορίας.
Η ελληνική κοινωνία έχει ανάγκη από εκπαιδευτικούς που σκέφτονται ελεύθερα, τιμούν το λειτούργημά τους και υποστηρίζουν επιστημονικά την προσέγγιση του ευ-αίσθητου αντικειμένου της Ιστορίας και όχι από υπαλλήλους – διεκπεραιωτές της διδακτέας ύλης, κακοπληρωμένα υπηρεσιακά όργανα που χειραγωγού-νται, περιθωριοποιούνται και χλευάζονται για τις απόψεις τους.

Σακκά Βασιλική, εκπαιδευτικός, μέλος της “EUROCLIO” (European Association of History Educators).
Κόνδης Σωτήρης, πρώην σχολικός σύμβουλος, συγγραφέας σχολικών βιβλίων ιστο-ρίας Λυκείου.
Αργυρού Έφη, ιστορικός, εκπαιδευτικός, διδάσκουσα στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο. Κόκκινος Γιώργος, αναπληρωτής καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Κιμουρτζής Παναγιώτης, επίκουρος καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Λεμονίδου Έλλη, ιστορικός, διδάσκουσα (407/80) στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου.
Γατσωτής Παναγιώτης, εκπαιδευτικός.