Για τον δημιουργό του Ιστορικού (πλέον) Περιοδικού

Ο Χρήστος Παπουτσάκης, η Κύπρος, και η υπερβολή της απουσίας



Χωρίς ιδιαίτερη μιντιακή κάλυψη (προς μεγάλη του χαρά άλλωστε!), ο Χρήστος Παπουτσάκης έδωσε μια, και πέρασε ως κοσμική ενέργεια στο διηνεκές, αφού άφησε τ’ αποτυπώματά του στους σκοτεινούς δρόμους της Ιστορίας. Άλλωστε γνώριζε από τον κρητικό αγωνιστή πατέρα του [απότακτο αξιωματικό του τακτικού στρατού, που τον θέρισαν ως «συνοδοιπόρο» οι παρακρατικοί του Εμφυλίου το 1947]: «ως άνθος μαραίνεται, και ως όναρ παρέρχεται, και διαλύεται πας άνθρωπος». Γι’ αυτό παρά τις διώξεις (επί δικτατορίας, μα και πρόσφατα… επί δημοκρατίας!), τις φυλακίσεις, τις στερήσεις, τις επιπρόσθετες έγνοιες και βαθιές απογοητεύσεις, ο αεικίνητος δημοσιογράφος και συνεπής Αριστερός πολίτης ήταν παρών διαρκώς: ο εκδότης του περιοδικού Αντί, ο φίλος που έδωσε βήμα λόγου σε διαφωνούντες πολλούς και ειδικά στις ανεξάρτητες αριστερές απόψεις του Δημήτρη Χατζή (σ’ εκείνη τη συνέχεια των διωγμών, αμέσως μετά την επιστροφή στην ποθητή πατρίδα!), ο άνθρωπος του «πειρατικού» Ράδιο-Αντίλαλος στις δύσκολες εποχές της μεταπολίτευσης, ο εκδότης με τον πλούτο ιδεών των εκδόσεων «Πολύτυπο», ο λάτρης των αντιφεστιβάλ, του κοινωνικών – πολιτικών παρεμβάσεων και των ιστότοπων («ψιλοbloger» κι ο ίδιος!). Ως δημοσιογράφος, τολμηρός κι ανιδιοτελής έναντι της διαπλοκής οικονομικών-πολιτικών παραγόντων (ποιος ξέχασε το περίφημο: «Κυβέρνηση Απαταιώνων!»;). Ως στοχαστής, επίμονος, ειλικρινής, αυστηρός, ακόμη και προς την Ανανεωτική - Ριζοσπαστική Αριστερά που πάντα στήριζε.

Ως σταθερός φίλος της δημοκρατικής και ενωμένης Κύπρου - από τους ξεχωριστούς, χωρίς υπερβολή, στον ελλαδικό χώρο! – είχε πάντα ανοικτές τις στήλες του Αντί στις πληγές της Κύπρου, στα προβλήματα και στην προβολή θέσεων που μπορούν να δώσουν οριστική απάντηση στο ερώτημα «το Τείχος του Αττίλα πότε (και πώς) θα καταργηθεί;». Το Αντί πραγματοποίησε αναρίθμητα δημοσιεύματα, όπως και τα περισσότερα πολυσέλιδα αφιερώματα από κάθε άλλο ελλαδικό περιοδικό, στο Κυπριακό πρόβλημα, που «αποτέλεσε μόνιμο σημείο αναφοράς ανά δεκαπενθήμερο στο Αντί. Η αρχή έγινε από το τεύχος 3, 5.10.1974, με τίτλο «από την Κύπρο με πίκρα...». Η σύνταξη του περιοδικού σημείωνε (σ. 17), μεταξύ άλλων, «μικρό αφιέρωμα στον αγώνα, στην πίκρα και την αγωνία του Κυπριακού Λαού». Μαρτυρίες εκατοντάδων Κυπρίων και φωτογραφικά στιγμιότυπα που συγκέντρωσε ο σκηνοθέτης Νίκος Κούνδουρος. Το εξώφυλλο κάλυπτε φωτογραφία από την κηδεία του δολοφονημένου σοσιαλιστή Δώρου Λοΐζου από την ΕΟΚΑ Β΄. Αναφορές στην Κύπρο περιέχονταν και στις απαντήσεις που καταχωρούνταν στο δεύτερο μέρος της ερευνάς «Αριστερά, θέσεις και αντιθέσεις» (σ. 8-12).

Ξεχωριστής σημασίας ήταν το ειδικό αφιέρωμα του 1983 για το πολιτιστικό πρόσωπο της Κύπρου. Συνοδεύτηκε από ένα τριήμερο εκδηλώσεων με την παρουσία 40 Κυπρίων διανοουμένων, καλλιτεχνών, θεατρικού θιάσου και λαϊκών «ποιητάρηδων». Μνημονεύω ακόμη τα «αφιερωματικά» τεύχη για τα είκοσι χρόνια από την εισβολή του τουρκικού στρατού και για τα τριάντα χρόνια, με πολυάριθμες συνεργασίες για τη σφαιρική κάλυψη. Ειδικά στο τεύχος 822 (16.7.2004) ο Χ. Παπουτσάκης επεσήμαινε τα αδιέξοδα που σώρευσε η κατοχή, αλλά και την οργή της «κλίκας Μπους-Μπλερ και των ενεργουμένων της στην Ευρωπαϊκή Ένωση», την οποία «προκάλεσε το «ΟΧΙ» των Ελληνοκυπρίων στο απαράδεκτο σχέδιο Ανάν». Ο ίδιος θύμιζε ξανά δύο σημεία: «τον περίφημο ‘’φάκελο της Κύπρου’’ που παραμένει ερμητικά κλειστός (…), και τη στάση των ελληνικών ΜΜΕ, μια στάση που χαρακτηρίζεται από την αποσιώπηση και την συγκάλυψη. Με επιχείρημα ότι «το Κυπριακό δεν πουλάει», επιχείρημα ωστόσο που κρύβει όλες τις ενοχές των Ελλαδιτών για τα όσα συνέβησαν και συμβαίνουν στη μεγαλόνησο». Για να διαπιστώσει τη διαφορετική δυναμική που διαμορφώνει η πλήρης ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ε.Ε., τη μη ικανοποιητική απόδοση των σχεδιασμών συμβιβαστικής λύσης, αλλά και την ωρίμανση που πρέπει να έφερε το πέρασμα του χρόνου στη σκέψη των ανθρώπων Κύπρου, Ελλάδας και Τουρκίας, ως προϋπόθεση για την «επιδίωξη μιας λύσης δίκαιης για όλους τους Κύπριους, μακριά από συμφέροντα και σκοπιμότητες τρίτων».

Συνοπτικά αναφέρομαι, ακόμη, στην κυπριακή κίνηση ηθικής/πολιτικής συμπαράστασης και τη χρηματική συμβολή μερικών δεκάδων αναγνωστών και φίλων του περιοδικού Αντί, εκεί στα τέλη Μαρτίου 2007, όταν δόθηκε η μάχη κατά της κατάσχεσης του περιοδικού μετά τη γνωστή δικαστική απόφαση υπέρ του θιγμένου (!) μηνυτή [γνωστή απόληξη μιας υπόγειας απόπειρας λογοκρισίας]. Οι αναγνώστες μα και όσοι στήριξαν και ακολούθησαν το Αντί «σε μια πορεία 34 χρόνων» αναγνώριζαν εκείνη της στιγμή την ιστορική αξία και την πολιτισμική σημασία που είχε η συνέχιση της έκδοσης του «ζόρικου» περιοδικού, αυτού του πολύτιμου κομματιού της ιστορίας του ελληνικού Τύπου. Με επιτυχία ολοκληρώθηκε στις 15.10.2007 στη Λευκωσία, και η εκδήλωση για την παρουσίαση της εξαιρετικής έκδοσης του Αντί και του Χρ. Παπουτσάκη «Αίμος. Ανθολογία Βαλκανικής Ποίησης» από τους πανεπιστημιακούς Νάσο Βαγενά και Παναγιώτη Νούτσο (διοργάνωση των «Φίλων του Αντί στην Κύπρο», του Υ.Π.Π., της Ε.Λ.Κ. και του Συνδέσμου Φιλολόγων -ΣΕΚΦ-ΟΕΛΜΕΚ). Ψυχή της έκδοσης ο Χρ. Παπουτσάκης, μιας έκδοσης που αναμένει ακόμη την αναγνώριση της αξίας της και από το κυπριακό αναγνωστικό κοινό, ανάλογης με την αποδοχή της σ’ όλες τις βαλκανικές χώρες, στις οποίες μεταφράστηκε, με συμβολική κατά της σύγχρονης τυραννίας πρόταξη του «Θούριου» του Ρήγα Βελεστινλή.

Επιπλέον, καταγράφω ότι ο Χρ. Παπουτσάκης, παρά τα σοβαρά προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζε ήρθε ως ομιλητής σε εκδήλωση του Δήμου Λεμεσού για τον Πλουτή Σέρβα τον Νοέμβριο του 2007, ανταποκρινόμενος στο κάλεσμα των Κυπρίων φίλων του. Επιπρόσθετα, κάλυψε με αντικειμενικότητα και πλουραλισμό τα γεγονότα των τελευταίων προεδρικών εκλογών. Και δεν παρέλειψε στο στερνό τεύχος του Αντί (τχ. 919, 11.4.2008, «αφιέρωμα» στον άλλο μεγάλο της παλιάς γενιάς, τον κριτικό λογοτεχνίας Αλέκο Αργυρίου) να αποχαιρετίσει τους ανά τον κόσμο αναγνώστες του με άρθρα για τον Πλουτή Σέρβα, και με αμεσότητα εντός των γεγονότων φωτογραφική, ειδησεογραφική και λογοτεχνική, όσων αφορούσαν τη διαδρομή «από τα οδοφράγματα της οδού Λήδρας στο μακρύδρομο της λύσης».

Στο «Αντίο» εκείνο σημείωνε με πλήρη γνώση των μελλούμενων: «Οι αποχαιρετισμοί είναι πάντα δύσκολοι, ας μην τους κάνουμε δυσκολότερους με λόγια περιττά και ανούσιες φλυαρίες».

…Με δυσκολία διαβάζω στην πέτρα την

αρχαία…


Υ.Γ. Αντιγράφω: «Το Αντί πηγαίνει διακοπές. Θα είμαστε και πάλι μαζί με το τεύχος Φθινοπώρου. Οι διακοπές ας είναι ξέγνοιαστες για όλους. Γιατί το φθινόπωρο προβλέπεται ζωηρό. Για την ώρα καλό καλοκαίρι. Χ.Π.»
Γιώργος Κορφιάτης