«Ποιο είναι το μερίδιο της μουσουλμανικής συμβολής στη συγκρότηση του ευρωπαϊκού πολιτισμού τον Μεσαίωνα;» «Μήπως η Ευρώπη δεν όφειλε τις γνώσεις της στο Ισλάμ;»
Το σημείωμα που ακολουθεί αποτελεί σύνοψη άρθρου του Γιάννη Χριστιανίδη:
Πολλά γράφτηκαν με αφορμή την έκδοση του βιβλίου «Οι ελληνικές ρίζες της χριστιανικής Ευρώπης» του Συλβαίν Γκουγκενέμ, στο οποίο εξετάζεται ο ρόλος του Ισλαμικού κόσμου στη διαμόρφωση της πολιτιστικής ταυτότητας της Ευρώπης. Ο συγγραφέας διαφωνεί με την άποψη που θεωρεί ότι η χριστ ευρ κατά τον μεσαίωνα έίχε χάσει τελείως το νήμα με την αρχαία ελληνική σκέψη, ούτε συμφωνεί με τη θέση πώς άνθησε ένας βαθιά εξελληνισμένος και πεφωτισμένος ισλαμικός κόσμος, θρησκευτικά ανεκτικός και πολιτιστικά ανοικτός σε νέες ιδέες, χαρακτηριζόμενος από αλματώδη ανάπτυξη του ορθολογιστικού πνεύματος, ο οποίος διατήρησε την αρχαία κληρονομιά (στις επιστήμες και την φιλοσοφία) την ανέπτυξε περαιτέρω και τη μετέδωσε στη χειμαζόμενη Ευρώπη για να αφυπνισθεί επιστημονικά και πολιτιστικά από τον 13ο αι και μετά.
Ο Συλβαίν Γκουγκενέμ, στο έργο του, υποστηρίζει πως όλα τα παραπάνω, αποτελούν μια στρεβλή εικόνα. Αντίθετα θεωρεί ότι οι ρίζες της χριστιανικής Ευρώπης είναι ελληνικές, και τις ρίζες αυτές οι Ευρωπαίοι τις αναζήτησαν και τις βρήκαν τελείως μόνοι τους, χωρίς την αραβο-μουσουλμανική διαμεσολάβηση.
Επόμενο ήταν αυτές οι απόψεις να πυροδοτήσουν μια οξύτατη πολεμική που απέκτησε και πολιτικά και ιδεολογικά χαρακτηριστικά.
Ο συγγραφέας του άρθρου Γιάννης Χριστιανίδης, με αφορμή αυτές τις συζητήσεις, διατυπώνει μερικές σκέψεις γύρω από τις επικρατέστερες απόψεις σχετικά με την ιστορία των αραβικών επιστημών και των αραβικών μαθηματικών.
Σύμφωνα με αυτές ο ρόλος που έπειξε ο μεσαιωνικός ισλαμικός κόσμος στην ιστορία της επιστήμης περιγράφεται επιτυχώς με τέσσερις όρους: διατήρηση, αφομοίωση (ή οικειοποίηση), ανάπτυξη και διάχυση (εξάπλωση, διάδοση).
Οι λόγιοι του Ισλάμ διατήρησαν ζωντανές πολλές από τις επιστημονικές γνώσεις των αρχαίων πολιτισμών που αναπτύχθηκαν στα εδάφη που κατέκτησαν οι Άραβες (αρχαιοελληνικός, περσικός, ινδικός), τις αφομοίωσαν και τις ενέταξαν στον πολιτισμό που δημιούργησαν, τις εμπλούτισαν περαιτέρω αυξάνοντας τις επιστημονικές γνώσεις και αντικειμενικά συνέβαλαν στη διάχυση αυτού του γνωστικού αποθέματος στη χρ ευρ κατά το 12ο-13ο αιώνα που γνώρισε μια μικρή αναγέννηση προάγγελο τηε μεγάλης - Renaissance – του 15ου και 16ου αι.
Συνεπώς η παλαιά άποψη που θεωρούσε ότι συμβολή του κόσμου του Ισλάμ εξαντλείται σε ένα απλό διαμεσολαβητικό ρόλο μετάδοσης των αρχαιοελληνικών γνώσεων στη Δύση, σήμερα έχει ανατραπεί από τις πολυάριθμες έρευνες σχετικά με την αραβική επιστήμη, και θεωρείται λαθεμένη.
Το σημείωμα που ακολουθεί αποτελεί σύνοψη άρθρου του Γιάννη Χριστιανίδη:
Πολλά γράφτηκαν με αφορμή την έκδοση του βιβλίου «Οι ελληνικές ρίζες της χριστιανικής Ευρώπης» του Συλβαίν Γκουγκενέμ, στο οποίο εξετάζεται ο ρόλος του Ισλαμικού κόσμου στη διαμόρφωση της πολιτιστικής ταυτότητας της Ευρώπης. Ο συγγραφέας διαφωνεί με την άποψη που θεωρεί ότι η χριστ ευρ κατά τον μεσαίωνα έίχε χάσει τελείως το νήμα με την αρχαία ελληνική σκέψη, ούτε συμφωνεί με τη θέση πώς άνθησε ένας βαθιά εξελληνισμένος και πεφωτισμένος ισλαμικός κόσμος, θρησκευτικά ανεκτικός και πολιτιστικά ανοικτός σε νέες ιδέες, χαρακτηριζόμενος από αλματώδη ανάπτυξη του ορθολογιστικού πνεύματος, ο οποίος διατήρησε την αρχαία κληρονομιά (στις επιστήμες και την φιλοσοφία) την ανέπτυξε περαιτέρω και τη μετέδωσε στη χειμαζόμενη Ευρώπη για να αφυπνισθεί επιστημονικά και πολιτιστικά από τον 13ο αι και μετά.
Ο Συλβαίν Γκουγκενέμ, στο έργο του, υποστηρίζει πως όλα τα παραπάνω, αποτελούν μια στρεβλή εικόνα. Αντίθετα θεωρεί ότι οι ρίζες της χριστιανικής Ευρώπης είναι ελληνικές, και τις ρίζες αυτές οι Ευρωπαίοι τις αναζήτησαν και τις βρήκαν τελείως μόνοι τους, χωρίς την αραβο-μουσουλμανική διαμεσολάβηση.
Επόμενο ήταν αυτές οι απόψεις να πυροδοτήσουν μια οξύτατη πολεμική που απέκτησε και πολιτικά και ιδεολογικά χαρακτηριστικά.
Ο συγγραφέας του άρθρου Γιάννης Χριστιανίδης, με αφορμή αυτές τις συζητήσεις, διατυπώνει μερικές σκέψεις γύρω από τις επικρατέστερες απόψεις σχετικά με την ιστορία των αραβικών επιστημών και των αραβικών μαθηματικών.
Σύμφωνα με αυτές ο ρόλος που έπειξε ο μεσαιωνικός ισλαμικός κόσμος στην ιστορία της επιστήμης περιγράφεται επιτυχώς με τέσσερις όρους: διατήρηση, αφομοίωση (ή οικειοποίηση), ανάπτυξη και διάχυση (εξάπλωση, διάδοση).
Οι λόγιοι του Ισλάμ διατήρησαν ζωντανές πολλές από τις επιστημονικές γνώσεις των αρχαίων πολιτισμών που αναπτύχθηκαν στα εδάφη που κατέκτησαν οι Άραβες (αρχαιοελληνικός, περσικός, ινδικός), τις αφομοίωσαν και τις ενέταξαν στον πολιτισμό που δημιούργησαν, τις εμπλούτισαν περαιτέρω αυξάνοντας τις επιστημονικές γνώσεις και αντικειμενικά συνέβαλαν στη διάχυση αυτού του γνωστικού αποθέματος στη χρ ευρ κατά το 12ο-13ο αιώνα που γνώρισε μια μικρή αναγέννηση προάγγελο τηε μεγάλης - Renaissance – του 15ου και 16ου αι.
Συνεπώς η παλαιά άποψη που θεωρούσε ότι συμβολή του κόσμου του Ισλάμ εξαντλείται σε ένα απλό διαμεσολαβητικό ρόλο μετάδοσης των αρχαιοελληνικών γνώσεων στη Δύση, σήμερα έχει ανατραπεί από τις πολυάριθμες έρευνες σχετικά με την αραβική επιστήμη, και θεωρείται λαθεμένη.
...
..
.
άρθρο του Γιάννη Χριστιανίδη
..
.
άρθρο του Γιάννη Χριστιανίδη
Αναρτήσεις
3 σχόλια:
Με αφορμή το ψήφισμα της “Πρωτοβουλίας Γονέων και Αποφοίτων Αγγλικής Σχολής”
Πλατφόρμα Ε/Κ και Τ/Κ εκπαιδευτικών “Ενωμένη Κύπρος” [ε/κ τμήμα]
Καταρχάς θα θέλαμε να χαιρετίσουμε το ήπιο ύφος και την αναγνώριση κάποιων βασικών αρχών όπως η πολυπολιτισμικότητα στο ψήφισμα της “Πρωτοβουλίας Γονιών και Αποφοίτων της Αγγλικής Σχολής”. Επειδή όμως η Πρωτοβουλία φαίνεται να συνεχίζει να αντιτάσσεται στον εκσυγχρονισμό της Αγγλικής Σχολής και στις αναγκαίες μεταρυθμίσεις που προκύπτουν από το γεγονός της μαζικής παρουσίας Τουρκοκυπρίων μαθητών, θεωρούμε ότι πρέπει να απαντήσουμε στην ουσία των ζητημάτων που θέτει.
Στην όλη προσέγγισή της η Πρωτοβουλία υποπίπτει σε μια θεμελιώδη αντίφαση. Από τη μια αποδέχεται τον πολυπολιτισμικό χαρακτήρα της Αγγλικής Σχολής, όπως αυτός επαναδιαβεβαιώθηκε τα τελευταία τέσσερα χρόνια, και από την άλλη ζητά στην ουσία εφαρμογή πρακτικών που αρμόζουν σε μονοκοινοτικό σχολείο. Πολυπολιτισμικότητα σημαίνει σεβασμός στη διαφορετικότητα, σημαίνει αρμονική συνύπαρξη των διαφόρων εθνοτικών και πολιστικών κοινοτήτων χωρίς μια από αυτές, έστω πλειοψηφική, να καθορίζει την κανονικότητα. Δεν νοείται πολυπολιτισμικότητα και ταυτόχρονα να κυριαρχούν τα ελληνο-χριστιανικά ιδεώδη, εκτός βέβαια και αν οι Τουρκοκύπριοι αντιμετωπιστούν ρατσιστικά ως δεύτερης κατηγορίας μαθητές. Το σεβασμό που απαιτούν για την “ελληνικότητα”, είναι μήπως έτοιμοι να τον δεκτούν για την “τουρκικότητα”; Επειδή η Αγγλική Σχολή δεν είναι ελληνορθόδοξη κοινοτική, αλλά χριστιανική, μη δογματική και, σύμφωνα με γνωματεύσεις δυο Γενικών Εισαγγελέων, δια-κοινοτική σχολή.
Η αντίληψη της Πρωτοβουλίας ότι διεξάγεται ένα πολιτικό πείραμα στην Αγγλική Σχολή είναι παραπλανητική και λανθασμένη. Στην Αγγλική Σχολή διεξάγεται μια εκσυγχρονιστική μεταρρύθμιση που λαμβάνει υπόψη της την αναδυόμενη πολιτική πραγματικότητα στην Κύπρο, όπως αυτή διαμορφώθηκε μετά το άνοιγμα των οδοφραγμάτων το 2003. Αυτή τη στιγμή η Αγγλική Σχολή αποτελεί ένα από τα ελάχιστα μιχτά σχολεία της Κυπριακής Δημοκρατίας και ως τέτοιο αποτελεί μοντέλο ειρηνικής συμβίωσης και συνύπαρξης Ε/κ και Τ/κ μαθητών. Για να λειτουργήσει αποτελεσματικά ως μιχτό σχολείο χρειάζονται μια σειρά από μέτρα που να επιβεβαιώνουν και διασφαλίζουν τον αλληλοσεβασμό μεταξύ των μαθητών διαφορετικής εθνοτικής καταγωγής και να μην αποκλείουν μια σημαντική μερίδα μαθητών, όπως π.χ. με τον ελληνικό εθνικό ύμνο ή με τις ελληνικές εθνικές γιορτές. Επειδή ο ρατσισμός υπάρχει τόσο στην κυπριακή κοινωνία όσο και στα σχολεία της -και η Αγγλική Σχολή δεν αποτελεί εξαίρεση-, η πολιτική απραξία, τόσο στο σχολείο όσο και στην κοινωνία ευρύτερα, αποτελεί στρουθοκαμηλισμό μπροστά στις υπαρκτές και καταγεγραμμένες σε επιστημονικές έρευνες ρατσιστικές συμπεριφορές.
Η Αγγλική Σχολή, όπως και κάθε σχολείο μιας δημοκρατικής κοινωνίας, οφείλει να δημιουργεί κριτικά σκεπτόμενους δημοκρατικούς πολίτες. Και εδώ βρίσκεται και η δεύτερη θεμελιώδης αντίφαση της Πρωτοβουλίας. Που από τη μια θέλει το σχολείο έξω από το πολιτικό γίγνεσθαι και από την άλλη προσπαθεί να επιβάλει τη δική της πολιτική αντίληψη για την κυπριακή ιστορία. Το σχολείο δεν βρίσκεται και δεν μπορεί να βρίσκεται έξω από την κοινωνία. Η διακοινοτική συμφιλίωση, ο αντι-ρατσισμός και ο αλληλοσεβασμός των κοινοτήτων δεν αποτελούν κομματικές θέσεις που επιβάλλονται, αλλά καθολικά αποδεκτούς πολιτικούς στόχους της κυπριακής κοινωνίας και πολιτείας που καλλιεργούνται και στο σχολείο. Αν η Πρωτοβουλία είναι το σύγχρονο χαρακτήρα της κυπριακής κοινωνίας που αντιστρατεύεται από την σκοπιά του “ελληνισμού”, ας το πει καθαρά χωρίς υπεκφυγές.
Τέλος η Πρωτοβουλία ας κατανοήσει ότι η διδασκαλία της ιστορίας της Κύπρου δεν αποτελεί τρόπο εθνικής κατήχησης και μέθοδο κρατικής προπαγάνδας, αλλά προσπάθεια κριτικής κατανόησης του παρελθόντος σε σχέση με το μέλλον της χώρας μας. Η μανιχαϊστική ιστορία του αγώνα του εθνικού υποκειμένου ενάντια στον προαιώνιο εχθρό όχι μόνο είναι επιστημονικά προβληματική αλλά και πολιτικά ξεπερασμένη. Η επιστήμη της ιστορίας βρίσκεται ήδη εδώ και δεκαετίες υπό διαδικασία αποεθνοποίησης τόσο στο ερευνητικό όσο και στο εκπαιδευτικό επίπεδο. Ιδιαίτερα μάλιστα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο εθνικισμός αντιμετωπίζεται ως ένα ιστορικό ρεύμα που έχει ολοκληρώσει τον κύκλο του. Στην Κύπρο φαίνεται, οι εκφραστές του να επιμένουν έστω και συγκαλυμμένα να αναπαράγουν τα προτάγματα του.
Καιρό είχα να δω τόσο ξέφρενο εθνομηδενισμό. Απορώ γιατί κάποιοι μισούν τόσο πολύ την ίδια τους την πατρίδα.
Στο φίλο μου τον Minoa, τον κρατικοδιαιτο, που μήτε ξέρει πώς ξεφύτρωσε στον Πενταδάχτυλο η ημισέληνος και οστρατός κατοχής και οι έποικοι, μήτε έμαθε για προδοσία και φασιστικό καρκίνωμα! Στο minoa που καιρό ειχε να σκεφτεί , αλλά δε σκέφτηκε, αφού δεν έμαθε κι αναποδα να ερμηνεύει γεγονοτα και καταστροφικά αποτελέσματα της καταχρησης των -ισμων στην νήσο:
κάτι από το Σεφέρη Γιώργο, που δεν έγραψε μόνο τη "Σαλαμίνα της Κύπρος", ένα απόσπασμα=
Fog
«Κι είναι η ζωή ψυχρή ψαρίσια
- Έτσι ζεις; - Ναι! Τι θες να κάνω•
Τόσοι και τόσοι είναι οι πνιμένοι
Κάτω στης θάλασσας τον πάτο».
mys
Δημοσίευση σχολίου