ΘΥΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ 1972 –1974 (Μέρος γ΄)

(Μέρος γ΄)

Στο βιβλίο προτάσσονται οι χαιρετισμοί (της Χρ. Αρμεύτη, προέδρου των Συγγενών Πεσόντων, του Επισκόπου Κύκκου Νικηφόρου, του Υπουργού Παιδείας Π. Γεωργιάδη και του Προέδρου της Δημοκρατίας Τάσσου Παπαδόπουλου).

Ακολουθεί στο πρώτο μέρος «Το χρονικό της αντίστασης σε συνωμοτικά σχέδια και δραστηριότητες από την Ανεξαρτησία μέχρι το πραξικόπημα (1960-1974)» (σελ. 19-32). Με συνοπτικό και διεισδυτικό τρόπο παρουσιάζονται τα γεγονότα αυτής της περιόδου και συνοδεύονται από φωτογραφικά ντοκουμέντα, κυρίως πρωτοσέλιδα του κυπριακού Τύπου.
Ο Χρ. Χρυσάνθου, στη συστηματική μελέτη που εκτείνεται στο δεύτερο μέρος του βιβλίου (σελ. 33-78), παραθέτει κοινωνικά και πολιτικά δεδομένα προ του 1974· επισημαίνει τα δημοκρατικά ελλείμματα και την υπονόμευση της νεοσύστατης Δημοκρατίας, τον ακρωτηριασμό από τις αποσχιστικές ενέργειες της τουρκοκυπριακής ηγεσίας και τις συνεχείς απειλές της Τουρκίας. Αναλύει τα κοινωνικά και πολιτικά αίτια που συνέτειναν στην υπονομευτική δράση του «Εθνικού Μετώπου» και της διάδοχης «ΕΟΚΑ Β΄» με την καθοδήγηση της ελλαδικής δικτατορίας, όπως και τα προβλήματα που εκτράφηκαν στην κοίτη του ελληνικού και τουρκικού εθνικισμού και υπονόμευσαν στο επίπεδο πολιτικών, πολιτειακών και θρησκευτικών δομών (ιδίως το «πραξικόπημα» στην Εκκλησία της Κύπρου) το νεότευκτο κρατικό μόρφωμα και την κυπριακή κοινωνία.
Εξετάζει ο μελετητής τη συστράτευση των πολιτειακών θεσμικών οργάνων ασφάλειας, των κομμάτων και των πολιτών υπέρ της Δημοκρατίας και στην αντίσταση κατά των μεθοδεύσεων της χούντας και της ΕΟΚΑ Β΄. Ιδίως συνυπολογίζει την καταστολή της τρομοκρατικής δράσης της ΕΟΚΑ Β΄, την αποτροπή της φυσικής εξόντωσης του Μακαρίου και την αντιμετώπιση των φασιστικών πραξικοπηματικών σχεδίων για κατάληψη της εξουσίας. Ειδικό βάρος δίνει ο συγγραφέας στην ανάλυση και τεκμηρίωση σχετικά με τα γεγονότα της αντίστασης στο πραξικόπημα, στη συνεχιζόμενη δολοφονική δράση της ΕΟΚΑ Β΄ κατά την περίοδο του ονομαζόμενου «μεταπραξικοπήματος» και μέχρι την επιστροφή στην Κύπρο του Μακαρίου στις 7 Δεκεμβρίου 1974· συγχρόνως, επιχειρεί να αποτιμήσει συνολικά την αντιστασιακή δράση και να ερμηνεύσει την ολιγοήμερη επικράτηση των πραξικοπηματιών.
Στο τρίτο μέρος της έκδοσης (σελ. 79-217) παρουσιάζονται, με χρονολογική σειρά με βάση το θάνατό τους, οι δολοφονημένοι μαχητές της αντίστασης μαζί με τους αθώους κι ανυποψίαστους αμάχους στη διάρκεια των τρομοκρατικών δράσεων της χούντας και της ΕΟΚΑ Β΄. Βρέθηκαν στοιχεία συνολικά για 66 ανθρώπους που σκότωσαν οι εντολοδόχοι της ΕΟΚΑ Β΄ και της χούντας από τις 3 Μαρτίου 1972 έως τις 29 Σεπτεμβρίου 1974. Από αυτούς οι 31 είναι πολίτες, μέλη διαφόρων αντιστασιακών, πολιτικών και συνδικαλιστικών οργανώσεων (ΠΕΚ, ΕΚΑ, ΑΚΕΛ-ΕΔΟΝ, ΕΔΕΚ-ΕΔΕΝ κ.ά.), ανάμεσα στους οποίους μάλιστα 4 μαθητές· επίσης, 4 στρατιώτες, 17 αστυνομικοί και 14 άμαχοι-θύματα των επιθέσεων.

Στη διάρκεια τρομοκρατικών ενεργειών της ΕΟΚΑ Β΄ πριν από το πραξικόπημα δολοφονήθηκαν 13 αντιστασιακοί (οι 12 πολίτες).

Στις συγκρούσεις, ανακρίσεις κλπ ανάμεσα στις 15 με 17 Ιουλίου 1974 δολοφονήθηκαν 49. Μετά το πραξικόπημα και την εισβολή -παρά τις αρνητικές εξελίξεις- η ΕΟΚΑ Β΄ συνέχισε το προδοτικό και δολοφονικό έργο σκοτώνοντας ακόμη 4 αντιστασιακούς.

(συνεχίζεται)